مدیران اسلامی
بسمه تعالي
نقش مديريت اسلامي در جلب مشاركتهاي مردمي
مشاركت مردم در امور اجتماعي ، از مباحثي است كه در جوامع مختلف مورد توجه مي باشد.اين موضوع امروزه در توسعه و تحول كشورهاي روبه رشد از اهميت زيادي برخوردار است.
بسياري از صاحبنظران براين اعتقادند كه بدون حضور فعال مردم در صحنه ها و اراده ملي، دولتمردان قادر به حفظ نظام ، ايجاد تحولات اساسي و حل مشكلات اجتماعي نخواهند بود. از اين رو حكومتها سعي بر جلب افكار عمومي و نظريات و آراء مردم دارند. حضور مردم در اداره كشورها بقدري مهم است كه حتي حكومتهاي غير مردمي نيزسعي مي كنند حكومت خود را مردمي جلوه دهند.
در نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران كه با خواست و اراده ملت شكل يافته ، حضور مردم در صحنه هاي مختلف سياسي ، اجتماعي و اقتصادي در همه دوران پس از انقلاب بخوبي بچشم مي خورد .
ملت ايران بدليل اينكه اين نظام را از خود مي دانند، براي حفاظت از آن سختيها و مشكلات بسياري را تحمل كرده و فداكاريهاي زيادي را از خود نشان داده اند. در طول هشت سال دفاع مقدس در برابر دشمن متجاوز ايستاده و اقتدار كشور را حفظ كرده اند . در برابر توطئه هاي مختلف مستكبران و منافقان مردانه ايستادگي كرده اند. پس از آن كوشيده اند تا ميهن خود را ساخته و مستقل از ابر قدرتها به فنون جديد علمي دست يابند. در اين مسير مسئولين نظام همواره به مردم تكيه نموده و از مشاركت آنان بهره مند شده اندوهمواره مردم را به ماندن در صحنه و همكاري و معاضدت بويژه در سازندگي كشور تشويق نموده اند. در همين رابطه است كه رهبر مظم انقلاب فرموده اند مشاركت در سازندگي كشور يك فريضه محسوب مي شود. و بر اجراي اصل 44 تاكيد داشته اند.
براين اساس نويسندگان و آگاهان به مسائل اجتماعي وظيفه دارند تا در جهت اين امر مهم گام تلاش نمايند. بيان راههاي عملي حضور مردم در سازندگي كشور و دادن اگاهي و اطلاعات، ضمن حفظ حضور مردم در صحنه ، زمينه مشاركت رابيش از پيش فراهم خواهد ساخت.
در اين مقاله سعي مي شود تا با بضاعت كم اين نويسنده بصورت مجمل به يكي از عوامل موثر در اين موضوع پرداخته شود.
بدون شك يكي از عوامل موثر براي حضور فعال مردم در اجتماع ، مديران و مسئولين هر جامعه مي باشند.مدير هردستگاهي وقتي مي تواند در اجراي برنامه هاي خود موفق گردد كه به افراد جامعه محدود خود بها داده و با تدبير و هدايت آگاهانه اداره خود موجبات تشويق و ترغيب مردم و كاركنان خود را بوجود آورد. آنان زماني ميتوانند مشاركت مردم را كسب نمايند كه اولا خود به اين موضوع اعتقاد داشته باشندو ثانيا اين موضوع را از طريق تبيين و آموزش كافي به زير مجموعه خود منتقل كند.
مديراني كه در نظام اسلامي كار مي كنند بايستي براي حضور هرچه بيشتر مردم در صحنه ها و ياري جستن از آنان نكات زير را مد نظر قرار دهند:
1-امانتداري: (2)
در نظام اسلامي مسئوليتها و سمتها بعنوان امانت الهي در اختيار كارگزاران قرار مي گيرد . آنان بايد درحفظ اين امانت كوشا باشند. در كشور ما اين پستها ومديريتها ، بسادگي بدست مسئولين نرسيده است. بلكه با تلاش و ايثار ملت و جانفشانيهاي بسياري از جوانان و بزرگان وهمچنين امنيتي كه در برابر دشمنان بوجود آمده اين پستها در اختيار قرار گرفته است .
مسئولين نبايستي با در دست گرفتن قدرت، مردم را فراموش كرده و خود را از آنان جدا نمايند . بفرموده رهبر كبير انقلاب اسلامي حضرت امام خميني (ره) "مردم ولي نعمت ما هستند" . خدمت به آنان خدمت به خداست و اجر فراوان دارد و خداي ناكرده خيانت به اين امانت الهي گناه نا بخشودني است و عذاب الهي را بهمراه دارد.
خداوند متعال در سوره نساء آيه 58 مي فرمايد :" ان الله يامركم ان تود الامانت الي اهلها " يعني "خداوند امر مي كند كه امانات را به اهلش بسپاريد" بنابراين حافظ امنت الهي بايد بكوشد تا اين امانت به اهلش سپرده شود و از حقوق تمام كساني كه در قلمرو مسئوليت او هستند حفاظت كند.
2- صداقت :
از لوازم اصلي شيوه مناسبات مدير با اطرافيان خود ، صداقت و راستگويي است. و اينكه با ديگران خوب و درست سخن بگويد در آيه 70 سوره احزاب خداوند متعال مي فرمايد "يا ايهاالذين امنوا اتقوالله و قولواقولاسديدا"اي كسانيكه ايمان آورده ايد متقي و خدا ترس باشيد و هميشه محكم و به حق و صواب سخن گوئيد.
مدير اسلامي بايد مسايل و مشكلات خود را صادقانه با مردم در ميان بگذارد تا آنان در جريان موانع و مشكلات راه قرار گيرند و حقايق به آنها گفته شود تا آنان بتوانند قضاوتهاي درستي در باره تصميمات گرفته شده داشته باشند .مديران بايد از دادن وعده هاي دروغين و فريبنده بپرهيزند و اگر وعدهايي به مردم داده اند آنرا اجرا كنند و بدانند كه در محضر خدايند و مردم نيزكردار آنان را تحت نظر دارند و بزودي بايد پاسخگوي سخنان و اعمال خود باشند. بهرحال وقتي مردم مسئولين خود را صادق بدانند آنها را درك كرده ودر هر زماني بياري آنان مي شتابند.
3-اخلاق اسلامي و گشاده رويي:
مدير اسلامي از روش و اسلوب طا غوتيان دوري مي گزيند و افراد را با روي خوش مي پذيرد و مودب به آداب اسلامي است . تكبر و نخوت اورا نمي گيرد و خود را خادم مردم دانسته و با تواضع و فروتني با آنان برخورد مي نمايد. چنانچه برخوردهاي رهبر معظم انقلاب با مردم خود درسي است براي همه مديران و مسئولين جامعه، او بارها فرموده است" ما نوكر مردم هستيم ."
.داشتن اخلاق نيكو وكريمانه و مهرباني با ارباب رجوع و تواضع و برخورد مناسب با زيردستان از ويژگيهاي مدير اسلامي است .در همين رابطه حضرت علي (ع) مي فرمايد: " براي رعيت بالت را فرود آور و رويت را بگشا و مباداخويشتن را از رعيت پنهان كني" و امام صادق (ع) نيز مي فرمايد " سخت دل و ترش رو مباش كه مردم را از نزديكي به تو بد آيد ". مديري كه اينگونه با مردم رفتار نمايد .مردم را همراه خود كرده و پشتيبان او خواهند بود.
4- ساده زيستي:
حضرت امير (ع) كه الگوي مديران اسلامي بوده و رفتار كردارو گفتارش بايستي مد نظر قرار گيرد . هيچگاه محرومان را فراموش نكرد وتاريخ شاهد ساده زيستي و حمايت مداوم او از محرومين بود. آن امام همام در ارتباط با
(3)
ويژگيهاي مديران متقي كه بايستي جامعه را هدايت كنند مي فرمايد" آنان خورد و خوراكشان در حداقل ،در معيشت ساده و بي تكلف هستند."مديران اسلامي بدون تشريفات امور زندگي خود را مي گذرانند در جلسات و ميهمانيهاي پر زرق و برق شركت نكرده و رعايت حال توده محروم و گروه ضعيف جامعه را مي نمايند و به طبقه محروم عنايت بيشتري داشته و انان را قبل از مرفهين و طبقه ثروتمند مشمول عدل و داد مي نمايند .
اگر نظامي چنين نباشد و كارگزارانش اينگونه نيانديشند و براي آنان كوخ نشين و كاخ نشين يكي باشد و بلكه در كنار كاخنشينان و متمولين قرار گرفته و امكانات در دست خود را به سمت آنان سرازير كنند و نكوشند كه توانگران را به به حقوق از دست رفته تهيدستان و محرومان آشنا كنند و دست افتادگان را نگيرند آن نظام دوام نخواهد يافت.
5 - مجري عدالت:
صفت عدالت بمعناي انصاف داشتن و هرچيزي را در جاي خود قرار دادن است. حضرت علي (ع) در حكمت 223
مي فرمايد: "العدل الانصاف" ( عدل همان انصاف در بين مردم است.) اجراي عدالت بمنظور تامين اآرامش دلها و تامين اطمينان امري ضروري است . وقتي مردم متحد و منسجم مي شوند كه در بين آنها انصاف رعايت شود .مديران بايستي بر اساس عدالت اداره امور را پيگيري نموده و از هرگونه تبعيض و بي عدالتي كه موجب ابين رفتن آرامش مردم ميگردد بپرهيزند.
تشويق و ترغيب نيكوكاران و خيرين براي حل مشكلات و ايجاد عدالت بسيار مهم مي باشد. حضرت علي (ع) خطاب به مالك اشتر مي فرمايد : "ونبايد نيكوكاران و بد كاران نزد تو به يك پايه باشند كه اين امر نيكوكاران را از نيكويي كردن و بد كاران را به بدي كردن وادار و هريك از ايشان را به آنچه گزيده جزا ده."
6- مشورت با مردم:
مديران هرگز نبايد خود را عقل كل بدانند ،بايد براساس اصل و شاورهم في الامر با مردم صاحب عقل و خردمند و انسانهاي شايسته و با ايمان مشورت نمايد.
امير مومنان (ع) در نامه خود به مالك اشتر مي فرمايد : "اي والي مصر، تو را به استفاده از انديشه خير انديشان و عناصر صالح وصيت مي كنم ."
عقل قوت گيرد از عقل دگر پيشه گير كامل شود از پيشه ور
حضرت علي (ع) همچنين مي فرمايد:" اگر شخصي هستي كه مردم ونظريات آنان را به هيج مي انگاري و هيچ ارزشي براي افكار مردم كه فرض بر اين است كه براي خدمت به آنان مامور شده اي قائل نيستي در اينصورت وقتي مردم از تو ناميد شوند و بدانند كه فقط هدف و راي خود برايت مهم است وهرچه بخواهي عمل مي كني و آنچه برايت مطرح نيست مردم و قانون و مقرارات است زود باشد كه ديگر از تو درخواستي نكرده و پي كار خود روند و نسبت به مسائل بي اعتنا گردند."
نكات ديگري نيز وجود دارد كه بخاطر كوتاهي مطالب از ذكر آنها خودداري مشود .بهرحال چنانچه مديران توجه به اينگونه امور نموده و از مكتب تعالي بخش اسلام بهره مندگردند ميتوانند به شايستگي اين امانت الهي را حفظ نموده و مردم عزيز را به دستگاههاي خود مرتبط و همراه نمايند.
(4)
همراهي خيرين مدرسه ساز در كنار وزارت آموزش و پرورش كه توسط سازمان نوسازي مدارس صورت گرفته است گواه و نمونه اي از حضور مردم در سازندگي كشور است. مشاركت مردم در مدرسه سازي نه تنها مدارس بشماري را در اقصي نقاط مختلف و محروم كشور بوجود آورده است بلكه فرهنگ ايثار مال و از خود گذشتگي و قيامت باوري را دربين كودكان و نوجوانا ن متنشر ساخته است
اميد ميرود باحضور خيران مدرسه ساز و همكاريهاي دولتمردان در جهت تحقق عدالت آموزشي گامهاي بلندي برداشته شود.
والسلام
